Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı, yayaların yürüyeceği açık alanlar ile kamu bahçeleri, parklar ve rekreasyon alanlarındaki yürüyüş yolları olan cadde ve sokakların projelendirilmesi ve yapımına ilişkin kuralları belirledi.
Bakanlıktan yapılan açıklamaya göre Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı yaya yolları, kaldırımlar ve yürüyüş yollarının tasarım kalitesinin iyileştirilmesine yönelik mevzuat çalışmalarını tamamladı.
Bu kapsamda hazırlanan “Yaya Yolları ve Kaldırımların Tasarım Kuralları Hakkında Yönetmelik” Resmi Gazete’de yayımlandı.
Artan şehir içi trafiğinde güvenli ve rahat yaya hareketinin sağlanması ve obeziteye bağlı sağlık sorunlarının önlenmesi amacıyla aktif yaşamı teşvik edecek uygun mekanların oluşturulması amacıyla hazırlanan yönetmelik ile yayaların yürüyeceği alanlar olan cadde ve sokakların projelendirilmesi, kamu bahçeleri, parklar ve rekreasyon alanlarındaki yürüyüş yolları. ve üretimine ilişkin kurallar belirlendi.
Düzenleme sayesinde kaldırım ve yaya yolları yapılmadan önce İdare tarafından projeler hazırlanacak, böylece hatalı uygulamaların önüne geçilecek ve uygulama kalitesi artırılacak.
Kuralların uygulanmasıyla yaya hareket alanları daha ulaşılabilir hale gelecek, kaldırım ve yaya yollarındaki engel ve engeller ortadan kaldırılacak, yayaların güvenli ve kesintisiz yürümesi sağlanacak.
Elektrik kabloları kaldırımda açıkta bırakılmayacak
Yürüyüş alanlarında yüksekliğin en az 2 metre ve 20 santimetre olmasına herhangi bir sakınca olmayacak. Bu yüksekliğin altındaki yaya geçitleri ve merdiven altları uygun prosedürlerle kapatılacaktır.
Yaya yollarında çukur ve insanlar için tehlike oluşturacak engellere izin verilmeyecek, düşme riski olan alanlar için korkuluk gibi önlemler alınacak, elektrik kabloları kaldırımda açıkta bırakılmayacak. Yaya yolları ve kaldırımların aydınlatılmasında yönetmelikte belirtilen kurallara uyulacak.
Yönetmelik kapsamında kaldırımda inşaat çalışması yapılması durumunda yayaların tehlikeye atılmaması için önlem alınacak. İnşaat faaliyetlerinin kaldırıma 1,5 metreden daha yakın ve yüksekliği 2,5 metrenin üzerinde yapılması durumunda kaldırım üzerine korumalı geçit inşa edilecek.
Yayaların en büyük sorunlarından biri olan yaya hareket alanlarına araçların park etmemesi için ilgili yönetim denetim bariyerleri koyacak.
Kaldırımların yüksekliği 15 santimetreyi geçmeyecek
Kaldırımların fiziksel özelliklerini belirleyen yönetmeliğe göre kaldırımların yüksekliği hiçbir yerde 15 santimetreyi geçmeyecek.
İmar planında bölgenin kullanım amacı ve yol genişliği dikkate alınarak kaldırım genişlikleri belirlenecek.
Kaldırımlar, araç yolunu yaya hareket alanından ayıran “yaya güvenlik şeridi”, yayaların dikey veya yatay engel olmaksızın kesintisiz ve güvenli ulaşımını sağlayacak “kaldırımsız yürüyüş alanı” ve “özellik” olmak üzere üç farklı bölümde değerlendirilecek. Taşınmazların kaldırımlarla temasını sağlayan darbe şeridi”.
Yaya güvenlik şeridinde bitkilendirme yapılabilecek olup, bu şeride çöp kutusu, elektrik direkleri, tabela ve panolar gibi kentsel donatılar yerleştirilecek.
En dar caddede bile taban net yürüyüş alanı genişliği 1,5 metreden az olmayacak, toplam kaldırım genişliği ise en az 2 metre 25 santimetre olacak.
Millet bahçeleri, parklar ve dinlenme alanlarındaki tali yürüyüş yolları genişliği 1 metre 20 santimetreden az yapılamaz.
Düzenlemeler yapılırken engelliler de unutulmadı.
Yaya hareket alanlarında engelli erişimini kolaylaştıran kaldırım rampaları ve hissedilebilir yüzey uygulamaları yaygınlaştırılacak ve yardımcı sinyal ekipmanları kullanılacaktır.
Kaldırımlarda ve yaya yollarında kaymaz zemin malzemeleri kullanılacaktır. Bakım ve onarımları belediyeler tarafından gerçekleştirilecek.
Şehirlerde egzoz ve gürültü kirliliğinin azaltılması amacıyla kaldırım ve yaya yolları boyunca kesintisiz ağaçlardan oluşan, hem bariyer hem de karbon yutucu görevi görecek, havadan kaynaklanan ısı artışını dengeleyecek mikroklimatik etki sağlayacak yeşil yaya koridorları oluşturulacak. Bu yeşil akslarla bina ve araç trafiği, şehirlerin peyzajı iyileştirilecek.
Yağmur suyu drenajını kolaylaştıracak önlemler
Sel ve su baskını riskine karşı yağmur suyu drenajını kolaylaştırıcı tedbirler uygulanacaktır.
Yönetmelikte getirilen yenilikler arasında, yağmur sularının toprağa karışmasını sağlamak amacıyla kaldırımların emniyet şeridi üzerine yağmur bahçeleri yapılması da yer alıyor.
Yönetmelik, 1 Temmuz 2024 tarihinden itibaren imar planı olan yerlerde yeni yapılan veya yenilenen kaldırım ve yürüyüş yollarında uygulanacak.
