Türk Toraks Derneği Çevre Sorunları ve Akciğer Sağlığı Çalışma Grubu, son yıllarda yapılan çalışmalarda yeni görülen enfeksiyon hastalıklarının birincil nedenlerinin yanlış arazi kullanımı, iklim değişikliği, insan demografisi gibi etkenler olduğunu dikkat çekti.
İnsan sağlığına “Tek sağlık” kavramı ile bakılması gerektiğini belirten Türk Toraks Derneği Çevre Sorunları ve Akciğer Sağlığı Çalışma Grubu Yürütme Kurulu Üyesi Dr. Damla Karadeniz, dernek adına yaptığı açıklamada ekosistemin bir bütün olduğunu, sadece insanlardan oluşmadığını, hayvanların ve doğanın bu bütünün ve sağlıklı olmanın bir parçası olduğunu hatırlatarak, “Sokak hayvanlarının ölüm fermanı olan ve TBMM'de kabul edilen kanun teklifinin tek sağlık bakış açısıyla yeniden gözden geçirilmesini talep ediyoruz.” dedi.
Tüm Canlılar Etkileşim Halinde
Sokak hayvanları ile ilgili düzenlemeler içeren ‘Hayvanları Koruma Kanunu’nda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi’nin 5 maddesi 29.7.2024 tarihinde TBMM Genel Kurulunda kabul edildi. İnsan sağlığının tek başına değil tüm ekosistem ile değerlendirilmesi gerektiğini belirten Türk Toraks Derneği Merkez Yönetim Kurulu Genel Sekreteri Doç. Dr. İpek Candemir konuya ilişkin şunları söyledi: “Dünya, insan türünün doğa ve diğer canlılarla beraber yaşadığı en büyük ekosistemdir. Bu sistem içerisindeki her bir öğe, diğer öğelerle karşılıklı bir fayda içerisinde olup bu sistemi hep beraber ayakta tutmaktadırlar. Sistemin tek bir öğesinin gördüğü zarar ya da yok oluş uzun vadede o ekosistemdeki diğer öğelerin de zarar görmeleri ve yok oluşları demektir. Sanayi devriminden sonra büyük oranda insan kaynaklı nedenlerle ortaya çıkan iklim krizi, çevresel bozulmalar, insanların dünyadaki sürdürülebilir yaşam koşullarını tehdit etmektedir. İklim değişikliği, insan ve hayvan göçlerine, aşırı hava olaylarının sayı ve sıklığında artışa, vektör ve su kaynaklı bulaşıcı hastalıkların ortaya çıkması ve yayılmasına, alerjenlerin, hava, su ve gıda kirliliğinin artmasına da neden olmaktadır. Tek sağlık; insanların, hayvanların ve çevrenin optimal sağlığına ulaştırılması için farklı disiplinlerin birlikte çalışarak dünya sağlığının korunmasıdır. Tek sağlık, öncelikle insan sağlığı, hayvan sağlığı ve çevre sağlığı arasındaki yakın ilişkileri kabul eder. Bu ilişkiler bir bütündür ve birinin diğerine üstünlüğü gibi hiyerarşik değildir. Ekosistem içerisindeki tüm canlıların belirli bir düzen içerisinde karşılıklı etkileşimi söz konusu olup, bunlardan birisinin eksikliği, yok olması bütün bir ekosistemi etkilediği gibi bunun bir parçası olan insan sağlığını da olumsuz yönde etkiler.
Enfeksiyon Hastalıklarının Birincil Nedenlerinden Biri İnsan Demografisi ve Davranışı
Türk Toraks Derneği Çevre Sorunları ve Akciğer Sağlığı Çalışma Grubu Yürütme Kurulu Üyesi Dr. Damla Karadeniz ise doğanın sahibinin tek başına insan olmadığını belirterek önemli noktalara dikkat çekti: “Yapılan çalışmalarda yeni görülen enfeksiyon hastalıklarının birincil nedenleri yanlış arazi kullanımı, tarım ve endüstri, uluslararası ulaşım ve ticaret, medikal endüstri değişimi, savaş ve kıtlık, iklim değişikliği ve hava şartları, insan demografisi ve davranışıdır. Yakın dönemde yaşadığımız COVID-19 pandemisiyle birlikte sağlık tehditlerine tek sağlık bakış açısıyla yaklaşmanın gerekliliği bir kez daha ortaya çıkmıştır. Bu yaklaşım insan sağlığının, hayvan ve paylaşılan ortak yaşam alanlarımızın sağlığı ile yakından ilişkili olduğunu ifade eder. Türkiye Büyük Millet Meclisi’nde gündeme gelen Hayvanları Koruma Kanunu'nda Değişiklik Yapılmasına Dair çok tartışmalı kanun teklifi kabul edilirken gerekçe gösterilen 'önce insan' kavramı aslında kendi içerisinde önemli çelişkileri barındırmaktadır. İnsan sağlığını korumak bütüncül ve bilimsel olarak ele alınmalıdır. Tek Sağlık yaklaşımının ülkemizde uygulanmasındaki başlıca sorunlar, uygulamak için yasal bir çerçevenin bulunmaması, farklı devlet kurumları ve özel kurumlar arasında zayıf
koordinasyon, hayvan hastalıklarının uygun şekilde gözetim eksikliği, sektörler arasında zayıf veri paylaşım mekanizması ve sınırlı bütçenin olmasıdır. Asıl çözüm buradaki sorunları ortaya koymak ve uygun yaklaşımları hayata geçirmektir. Türk Toraks Derneği, doğanın sahibinin tek başına insan olmadığını, aksine insanın doğanın bir parçası olduğunu bilmektedir. Bu bakış açısı nedeniyle insanın içinde yaşadığı çevrenin sağlığını ve uyumunu bozacak her türlü girişimin insan ve diğer canlıların sağlığını doğrudan etkilediğini görmektedir. Türk Toraks Derneği, insanın ve dünyanın umutlu ve sağlıklı geleceğini, insanın doğadan özgürleşmesi yerine, insanın doğayla özgürleşmesinde aramakta ve bu nedenle sağlıklı bir dünyanın, ancak insanın gelişim potansiyellerine ket vurmadan insanla birlikte doğayı da özgürleştirebilecek yollar ve yöntemler bulmakta saklı olduğunu bilmektedir
Tüm Canlılarla Ortam Yaşamı Savunuyoruz
Dr. Karadeniz sözlerini şöyle noktaladı: “Bu nedenle Türk Toraks Derneği Çevre Sorunları ve Akciğer Sağlığı çalışma Grubu olarak gezegenin sağlığı için, tek sağlık anlayışını, tüm canlılarla ortak yaşamı savunuyoruz. Ekosistemin bir bütün olduğunu, sadece insanlardan oluşmadığını, hayvanların ve doğanın bu bütünün ve sağlıklı olmanın bir parçası olduğunu hatırlatarak, sokak hayvanlarının ölüm fermanı olan ve TBMM‘de kabul edilen kanun teklifinin tek sağlık bakış açısıyla yeniden gözden geçirilmesini talep ediyoruz” (BSHA – Bilim ve Sağlık Haber AjansI)
