‘Hafıza Dehaları’ da Denilen Baştankara Kuşları, Yiyeceklerini Nereye Sakladıklarını Nasıl Bu Kadar İyi Hatırlıyor? Üzerine Yapılmış Bir Çalışma Var!

Şaşırtıcı olan kısım, bir baştankaranın nasıl bu kadar iyi bir hatırlama yeteneğine sahip olduğudur. Çünkü kuşların çoğu, sakladıkları yiyeceklerin yerini hatırlamakta zorluk çeker.

Gelin baştankaralara ait bu yeteneği detaylıca inceleyelim.

Baştankara kuşlarının bu hatırlama yeteneği ise şüphesiz beyinleriyle ilişkilidir.

Beynin hipokampüs bölümü, bir arabanın nereye park edildiği ya da bir kuşun yiyeceklerini nereye sakladığı gibi anıları depolamak için gereklidir. 

Elbette bir hayvanın belirli bir zamanda neyi hatırladığını bilmek nasıl ki zorsa bu anıları beyinde nasıl kodladıklarını anlamak da zordur.

Ancak bilim insanları bu gizemi çözmek için bir çalışma yapmışlardır.

Bu çalışmada ekip, kuşların habitatlarından esinlenerek laboratuvarlarda kapalı alanlar inşa eder. Deney sırasında bir baştankara kuşu, içgüdüsel olarak arenalardaki deliklere ayçiçeği tohumu saklar ve ekip bu esnada, bir kayıt sistemi kullanarak kuşun hipokampüsündeki aktiviteyi izler.

Bu cihaz, kuşlar serbestçe hareket ederken beyinlerinin izlenmesine olanak sağlar. Baştankara kuşları kapalı alanlara her yiyecek depoladığında, hipokampal nöronları benzersiz bir şekilde âdeta uçuşa geçer. 

Baştankara kuşlarının her anıları ise kuş, önbelleğe alınan yiyeceği geri aldığında harekete geçen hipokampusta benzersiz bir görüntü ortaya çıkarır. Ekip, bu görüntülere barkod ismini verir çünkü bunlar, bireysel anıların oldukça özel olan etkileridir.

Aynı zamanda bu barkod benzeri desenler, yer hücreleri ismi verilen hipokampal nöronların diğer aktivitelerden bağımsız olarak da meydana gelmesine olanak sağlar.

Nöronlar, beyindeki yerlerin anılarını kodlar ve sözde barkodların her biri, aynı yerde fakat farklı zamanlarda saklanan ya da hızlı bir şekilde ardışık olarak yapılan yakınlardaki saklama yerlerinden bile farklıdır.

Özetle baştankara kuşlarının bu harikulade yeteneği, beyinlerinin hipokampüs isimli bölümünün muazzam bir performans göstermesinin sonucudur.